Op zijn zestiende was het schoolhoofdstuk afgesloten en ‘mocht’ hij gaan werken. Hij heeft in den UCO, de Zéloise, bij Goossens, in de Phormium gewerkt. Als ik een frank meer kon verdienen was ik weg, vertelt Hugo lachend.

Op zijn achttiende deed hij mee aan examens bij de spoorweg en kon hij aan de slag als mechanieker bij het onderhoud van de diesels. Twee jaar later volgde hij een opleiding van veertien maanden voor treinbestuurder.

twee jonge mannen en één bejaarde die verdwenen was uit het rusthuis.Ik had ze drie maal recht in het vizier en op zo’n moment kan je niets doen, je probeert te remmen maar de remafstand van zo’n gevaarte is veel te groot… Die beelden vergeet je nooit.Ik kan je tot op de meter zeggen waar het gebeurd is en iedere keer als ik er voorbijkwam, kwamen die beelden terug. Die staan op mijn harde schijf en die kan je niet wissen.

Ik heb collega’s gehad die op hun loopbaan acht of negen zelfmoorden gezien hebben, die durfden soms niet meer met de trein rijden… Het zijn echt momenten waar ik liever over zwijg, zucht Hugo. Vroeger kreeg je dan als machinist drie dagen sociaal verlof maar omdat ook de treinwachters dit vroegen kostte dat te veel geld en heeft men dat veranderd. Nu kan je dat verlof nog krijgen maar moet je een psychiatrisch onderzoek ondergaan om te zien of je nog bekwaam bent om een trein te besturen. De meesten bedanken hiervoor en rijden de volgende dag gewoon terug met de trein.

Hoe ben je eigenlijk in de muziek gerold, vraag ik Hugo. Gerold is het juiste woord niet, zegt hij, ik was bezig met muziek van mijn zeven jaar. In mijn jeugd had ik een banjo, een mondharmonica, een blokfluit, een melodica… allemaal instrumenten die niet zo bijster veel geld kostten en die ik me kon permitteren. Je moet rekenen we waren thuis met 14 kinderen: broer, stiefbroers en –zussen, halfbroers en –zussen. Mijn stiefvader was een grondwerker en hij was de enige broodwinner. Ik was al blij als ik met mijn spaarcentjes een mondmuziekske van 200 frank kon kopen bij Gerard De Vriendt.

In 1995 stichtte Marc Van Steen het knapenkoor In Vehementi Spiritu. Naast knapen telt het koor ook enkele tenoren en bassen. Omdat hij geen bas vond, stelde hij de vraag aan de directeur van de muziekschool en die verwees hem naar Hugo. Hugo kreeg een telefoontje met de vraag of hij geen zin had aan te sluiten bij het koor. Ik moest eerst een proef afleggen, vertelt Hugo, maar dat was na twee minuten al in kannen en kruiken. De volwassenen repeteren op maandagavond, de knapen op vrijdagavond en als er een opvoering is, komt er een gezamenlijke generale repetitie. En dat loopt prima zo, gaat Hugo verder. Ik doe dat enorm graag en ik vind die muziek die we zingen gewoonweg prachtig.
Daarnaast vond hij ook nog een vaste stek bij het Sint-Lutgardiskoor in Grembergen en samen met vier andere mensen startte hij ook een bandje dat zich ‘De Berlaarse Dischers’ noemt. Twee accordeonisten, een gitarist en zang die regelmatig optreden voor bejaarden. Je ziet, zegt Hugo, ik ben geen huisduif, hé.

En hoe ben je dan in Huivelde beland, vraag ik hem. O, da’s simpel, antwoordt hij, op een avond stonden twee bestuursleden hier aan mijn deur met de vraag of ik geen zin had dirigent te worden van ‘De Vlamingen Vooruit’. Ik had nog nooit gehoord van deze Vlamingen en ik dacht eerst dat dit een of andere flamingante groepering was, lacht Hugo.

En eerlijk gezegd, vervolgt Hugo, ze overvielen me met die vraag want van dirigeren had ik echt geen kaas gegeten. Ik vroeg hen hoe ze bij mij terecht waren gekomen. Bleek dat Marc Van Steen mij getipt had. Da’s de geknipte persoon had hij gezegd. Hij zingt goed, lacht graag en drinkt graag een pintje. Om een lang verhaal kort te maken, ik wou dat wel eens bekijken en beloofde dat ik naar de volgende repetitie zou komen.

Die bewuste dinsdagavond trok ik dus naar de repetitie in café De Welkom. Ik was er om kwart voor acht. Ik had in de week ervoor hun partituren gekregen en had deze geoefend op mijn accordeon. Om acht uur was er welgeteld ene man, kwart over acht vier man. Om half negen vielen er nog een paar mannen binnen. Om kwart voor negen stopte ik met spelen en vroeg hen of ze kwamen repeteren of alleen pinten drinken. Repeteren was het antwoord. Dan zou ik graag hebben dat je op je plaats gaat zitten, zei Hugo. Onmiddellijk zat iedereen op zijn plaats. Het bestuur had de mannen wijsgemaakt dat ik een vieze was, da’k niet rookte of dronk en heel punctueel was, lacht Hugo, ze zaten ermee, nog nooit gebeurd. Ik heb met die mannen heel duidelijke afspraken gemaakt: iedereen moest er om 8 uur zijn en ten laatste tien over achten begint de repetitie. De volgende repetitie was iedereen er om acht uur. Grappig was dat, zegt Hugo.

Zangmaatschappijen zagen het levenslicht aan het einde van de negentiende eeuw. Mannelijke zangmaatschappijen zijn een sociaal fenomeen. Het is opvallend dat, wellicht sinds het ontstaan van de muziek het zingen in groep vooral beoefend werd door mannen en minder door vrouwen. Over de reden waarom dit zo was, kan je speculeren maar de verklaring is heel eenvoudig. Om te zingen moet je samenkomen en dus het huis uit. Vrouwen konden dat in die jaren enkel onder begeleiding van hun man. Zo was het ook in Hansevelde.

Een eerste aanzet werd in 1873 gegeven maar volgens de statuten vond de officiële oprichting van de zangmaatschappij plaats in 1875 in het café van Matthijs Achten in Hansevelde. Het was de tijd dat Huivelde en Hansevelde nog twee aparte werelden waren. Daar mocht je gerust van enig chauvinisme spreken maar dat is door de tand des tijds achterhaald.

In 1925 werd het gouden jubileum van de sociëteit gevierd. Een aantal leden werden gehuldigd voor hun vijftigjarig lidmaatschap. Ze kregen een wandelstok, een vulpen en een pijp. Op 14 augustus 1930 kregen ze een schrijven van ‘s konings kabinetsoverste waarin gemeld werd dat Zijne Majesteit de Zangmaatschappij ‘Vlamingen Vooruit’ te Zele-Hansevelde veroorlooft den titel Koninklijke Maatschappij te voeren.
In een ver verleden tekende de Zangmaatschappij ook voor een jaarlijkse toneelvoorstelling. Toneel dat werd gespeeld op de zolder van het lokaal en om alle onheil te voorkomen werd de zoldering extra ondersteund om de 120 toeschouwers te kunnen zetten, dit onder het toeziend oog van de plaatselijke champetters.

Naast het opluisteren van kermissen en jubelfeesten waren de belangrijkste wapenfeiten uit de geschiedenis optredens op de wereldtentoonstelling van Antwerpen in 1930 en deze van Brussel in 1935 en 1958.
In die 137 jaar heeft de maatschappij verschillende koorleiders gehad. De oudstgekende was Jozef Van Houtte uit Moerzeke. Later waren dat Florimond Kesteleyn (Hamme), Louis Baeck (Grembergen), Florimont Baeck, Benoit Vercammen, Petrus Roels en Theofiel Quintelier. Deze laatste heeft meer dan 30 jaar de zangmaatschappij geleid tot hij in 2007 er mee stopte op 87 jarige leeftijd. Na lang zoeken vonden ze met Hugo Vandaele een nieuwe dirigent die duidelijk zorgt voor een nieuwe wind.

In 2000 hebben ze de Huiveldse reus Cesar geadopteerd. Hij staat bij de verzekering ingeschreven als lid. De reus stelt een boer voor met een klak, een blauwe kiel en een rode bollekeszakdoek maar de Vlamingen Vooruit zorgden ook nog voor een tweede outfit als een heer met een chapeau buse. Reus Cesar werd in 1957 gemaakt ter gelegenheid van 200 jaar jaarmarkt in Huivelde. Een Engelse vlaskoper schreef in 1757 de legende van reus Cesar. De reus van de wijk ‘Hofeldt’ werd in een klein huisje bij de Vierwies geboren. Hij werkte bij de boeren en was een grote kindervriend die vaak ’s nachts waakte bij zieke kinderen. Hij kon twistende boeren tot bedaren brengen. In 1757 ontstond er een ruzie tussen twee boeren die Cesar op hun boerderij wilden houden. Cesar scheidde de vechters en vertrok zonder ooit nog weer te keren.

Jubilea worden door de Vlamingen Vooruit steevast gevierd. In het archief vinden we groepsfoto’s uit 1950, 1975 en het jaar 2000. Voor het 125-jarig bestaan componeerde Giovanni Van Avermaet een heuse feestmars voor de zangmaatschappij.

De Vlamingen Vooruit hebben in het verleden altijd een vast lokaal gehad. Vroeger was dat, hoe raad je het, in Hansevelde. Toen het laatste café op Hansevelde de deuren dicht deed, moesten ze wel verhuizen naar een café in Huivelde. Tot en met 2011 hadden ze een vaste stek in café De Welkom. Maar toen deze de boeken dicht deed, was de parochiezaal ‘Ons Huis’ de enige oplossing. Daar repeteren ze op dinsdag om de twee weken.

Naast hun optredens zijn er drie vaste activiteiten: de meizang, hun mosselsouper en last but not least hun Cecilia. Zowel de meizang als het mosselsouper brengt een aardige duit in het zakje. Geld dat enerzijds dient om de werking te verzekeren maar anderzijds willen ze ook het geld besteden aan een goed doel. Zo ging er al geld naar Ziekenzorg en het Sint-Niklaasfonds van de wijk voor de aankoop van een nieuwe outfit voor de Sint en zijn pieten.
Ook voor de noden van de wijk hebben ze oog. Onze zangers stonden in voor de restauratie van het kapelletje van Hansevelde en dat van Huivelde. Samen staken ze de handen uit de mouwen en financierden alles met de opbrengst van hun ‘gezangen’. Voor de restauratie van het kapelletje van Hansevelde kregen ze zelfs een oorkonde van de vzw Heemkunde Oost-Vlaanderen.

Ook heeft onze zangmaatschappij al twee Cd’s op haar palmares. De eerste was een opname in wijlen Café De Welkom, de tweede, die uit 2011 dateert, is iets professioneler opgenomen en getuigt dat onze mannen van de laatste zangmaatschappij van Zele muzikaal aardig hun mannetje kunnen staan.

Koninklijke Zangmaatschappij ‘Vlamingen Vooruit’ is in heel ons Zeelse cultuuraanbod misschien een buitenbeentje maar een dat er mag wezen. Zonder dat ze het misschien beseffen, bewaren zij een brok Vlaamse cultuur: die prachtige Vlaamse liederen uit de jaren stillekes en ook al klinken die misschien niet zo hip in de eenentwintigste eeuw, het is ons erfgoed én dat moeten we koesteren. Dus, Vlamingen Vooruit, doe voort!

Mark De Block
14.01.2012